Alanus de Insulis Alain de Lille, Alain de Ryssel, Alanus ab Insulis, Alanus Porretanus

Biographische Daten:

  • ca. 1124

    Geboren in Lille.


     
  • ------

    Studium in der Schule von Chartres.


     
  • ------

    Lehrte die Artes liberales und Theologie in Paris.


     
  • um 1200

    Lehrte in Montpellier.


     
  • ------

    Rückzug zu den Benediktinern nach Bec, dann nach Cîteaux.


     
  • 1202/03

    Gestorben in Citeaux.


     

Bibliographie:

  • Guareschi, Massimiliano: Alanus ab Insulis; in: Volpi, Franco (Hrsg.): Großes Werklexikon der Philosophie, 2 Bde., Stuttgart 1999, 18.
  • Hödl, Ludwig: Alanus ab Insulis, in: LexMA, I, 1980, Sp. 268.
  • Resnick, Irven M.: Ps.-Albert the Great on the Physiognomy of Jesus and Mary, in: Mediaeval Studies 64 (2002), 217-240.
  • Grabmann, Martin: Die Geschichte der scholastischen Methode, I, Freiburg (Herder) 1909; II, Freiburg (Herder) 1911 [ND Darmstadt 1988].

Allgemeine Notizen zu allen Werken:

    "In seiner neuplatonischen Geisteshaltung steht er Bernhard und Thierry von Chartres und Bernhardus Silvestris nahe, in den philosophisch-theologogischen Lehrpositionen Gilbert von Poitiers und in den Moralprinzipien Petrus Cantor. Seine Schriften zeigen ein bemerkenswertes naturphilosophisches und moralpsychologisches Interesse." [Hödl (1980)]

    Alanus zitiert zum ersten Mal im lateinischen Westen den "Liber de causis".

    "Die Ausgabe der Werke des Alanus ab Insulis bei Migne (P. L. CCX), welche die früheren Editionen einzelner seiner Werke durch Karl von Visch, Pez und Mingarelli zusammenfaßt, bietet einen ziemlich verwahrlosten Text" [Grabmann (1911, 453].

Werkliste:


nicht datiert

original+Apocalipsis Alani

nicht datiert

original+Ars praedicandi
Synonym: Summa de arte praedicandi;

nicht datiert

original+Carmina

nicht datiert

original++Commentarium in Ovidium

nicht datiert

original+Compendiosa in Cantica canticorum ad laudem Deiparae Virginis Mariae elucidatio
Synonym: Elucidatio in Cantica canticorum;

nicht datiert

original-De natura animalium

nicht datiert

original+De sex alis Cherubin

nicht datiert

original+Dicta mirabilia
Synonym: Memorabilia;

nicht datiert

original++Doctrinale altum parabolarum
Synonym: Liber parabolarum, Parabolae sive proverbia;

nicht datiert

original++Epistola de celebrando Missam: quod non est celebrandum bis in die
Synonym: De missae celebratione epistola;

nicht datiert

original++Expositio prosae de angelis
Synonym: <Kommentar zur Sequenz: 'Ad celebres Rex caelice laude'>;

nicht datiert

original--Expositio Symboli Athanasii
Incipit: Symbolum est Athanasii patriarche et dicitur symbolum Athanasii ad differentiam;

nicht datiert

original?Glosatura super Cantica

nicht datiert

original++Hierarchia Alani

nicht datiert

original?Parabolae
Synonym: Proverbia Alani;

nicht datiert

original--Quaestiones naturales

nicht datiert

original++Rythmi et Prosae - De Incarnatione et septum artibus
Synonym: Rhythmus de incarnatione et septem artibus;

nicht datiert

original++Sermones
Synonym: Liber sermonum;

nicht datiert

original++Tractatus Quinque sunt digressiones cogitationis
Synonym: Tractatus de quinque potentiis animae annotatus a Nicolao de Cusa;

nicht datiert

zweifelhaft++Mundus deciduus

nicht datiert

zweifelhaft++Quaestiones Alani

nicht datiert

nicht original+De arte catholicae fidei
Synonym: De articulis catholicae fide;

nicht datiert

original++Sermo ' Ascendens Christus in altum, captivam ducit captivitatem'
Synonym: In ascensione Domini;

nicht datiert

original++Sermo ' Ite in castellum quod contra vos est'
Synonym: In Dominica Palmarum;

nicht datiert

original++Sermo ' Memorare novissima tua et in aeternum non peccabis'
Synonym: Sermo in die cinerum;

nicht datiert

original++Sermo 'Cum natus esset Iesus, Ierosolimis, in diebus Herodis regis'
Synonym: In Epiphania Domini;

nicht datiert

original++Sermo 'Populus gentium qui ambulat in tenebris vidit lucam magnam'
Synonym: In Nativitate Domini;

nicht datiert

original++Sermo 'Scientes quia hora est iam de somno surgere'
Synonym: Dominica prima ante adventum domini;

nicht datiert

original++Sermo 'Te sanctum Dominum laudant in excelsis angeli'
Synonym: In die sancti Michaelis;

nicht datiert

original++Sermo 'Vox clamentis in desertO: Parate vian Domini'
Synonym: In diem Iohannis Baptistae;

nicht datiert

??Sermones

gegen 1160

original++Summa theologica

ca. 1165/80

original++De maximis theologiae
Synonym: Regulae caelestis iuris, Regulae de sacra theologia, Regulae theologicae;

nach 1179

original+Distinctiones distinctionum theologicalium
Synonym: Distinctiones dictionum theologicalium, Summa 'Quod modis';

1182/83

original++Anticlaudianus
Synonym: Anticlaudianus de Antirufino;

nach 1184

original++Liber poenitentialis
Synonym: Methodus digne administrandi et suscipiendi sacramentum poenitentiae;

ca. 1160-65

original?Quaestiones 19 disputatae
Manuskript: London, Brit. Libr., Royal 9. E. XII;
Incipit: Dicit Augustinus: Pater et Filius;